The "Hayati Ladia

Γενικές πληροφορίες

Το Λαογραφικό Μουσείο " ΧΑΓΙΑΤΙ ΛΑΔΙΑ "
Δημιουργήθηκε με ιδιωτική πρωτοβουλία και δαπάνες της Βασιλικής Αχ. Λαδιά και του Χρήστου Αρ. Τσιφούτη, αποκλειστικό κίνητρο των οποίων αποτελεί η αγάπη στην οικογένεια και την ιστορία του τόπου τους και ασφαλώς ο σεβασμός στην παράδοση. Όλα τα αντικείμενα λαογραφικής παράδοσης που εκτίθενται στο χώρο αποτελούν ταυτόχρονα μέρος της οικογενειακής τους κληρονομιάς και «ιερή» παρακαταθήκη, που διαφύλαξαν με αγάπη και σεβασμό.
Το μουσείο βρίσκεται στον παραδοσιακό οικισμό της Πρώτη, του Δήμου Αμφίπολης της Π.Ε. Σερρών σε κοντινή απόσταση από την κεντρική πλατεία του οικισμού. Τα αντικείμενα της έκθεσης στεγάζονται σε δυο ισόγεια δώματα, εντός της αυλής της οικίας των Αχιλλέα και Δάφνης Λαδιά, τα οποία οικοδομήθηκαν το 1920 για να λειτουργήσουν επί δεκαετίες ως καπναποθήκες. Τα κτίσματα είναι απόλυτα προσαρμοσμένα στο πνεύμα δόμησης της τοπικής παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, λιθόκτιστα απ΄έξω κι από μέσα με την πέτρα και το ξύλο να ανάγονται στα κυρίαρχα δομικά υλικά κατασκευής τους, που συμπληρώνονται από πόρτες και παράθυρα παραδοσιακά, αλλά και αυλή από καλντερίμι.
Το μουσείο άνοιξε τις πόρτες του για το κοινό τον Ιούλιο του 2014 συγκεντρώνοντας τη θερμή υποδοχή της τοπικής κοινωνίας, που αναζητούσε μια κοιτίδα διάσωσης και διάδοσης τόσο του πολιτιστικού της πλούτου όσο και του κοινωνικού της ιστού. Μια από τις βασικές επιδιώξεις των δημιουργών του άλλωστε, είναι η γνώση της κοινωνίας του χθες ώστε να καταστεί βοηθητική η κατανόηση της κοινωνίας του σήμερα.
Οι συλλογές του Λαογραφικού Μουσείου "ΧΑΓΙΑΤΙ ΛΑΔΙΑ"
Στο εσωτερικό του πρώτου κτηρίου παρουσιάζεται μέσα από αντιπροσωπευτικά αντικείμενα και εργαλεία η καλλιέργεια και επεξεργασία του καπνού. Καλλιέργεια που άρχισε στα Παγγαιοχώρια προς το τέλος του 19ου αιώνα και ήταν για πάνω από έναν αιώνα η κύρια ασχολία των κατοίκων, αλλά και η βασική πηγή εσόδων τους. Στους κατάλληλα διαμορφωμένους χώρους αναδεικνύονται τα αντικείμενα και τα εργαλεία με τα οποία γίνονταν πρώτα ο «σπαρμός» των φυτών και στη συνέχεια το «μπούρλιασμα», το «παστάλιασμα», το δέσιμο, το πακετάρισμα και οι λοιπές μεταποιητικές διαδικασίες. Στον ίδιο χώρο έχουν διαμορφωθεί όμορφες γωνιές, στις οποίες παρουσιάζονται πληροφορίες και εκθέματα αναφορικά με την καλλιέργεια του αμπελιού και τα παράγωγα του, όπως το κρασί, το τσίπουρο και το πετιμέζι. Ο επισκέπτης θα συναντήσει επίσης εργαλεία για τον θερισμό και την άλεση του σιταριού, εργαλεία για διάφορες άλλες χρήσεις με τα οποία πορεύονταν οι προηγούμενες γενιές. Τη συλλογή του πρώτου κτηρίου συμπληρώνουν τέλος, ένας αργαλειός και εργαλεία υφαντικής με τα οποία οι γυναίκες υφαίνανε τα υφαντά τους, τα κουρέλια και τα κιλίμια τους.
Στο δεύτερο κτήριο παρουσιάζεται το εσωτερικό ενός Πρωταίϊκου σπιτιού, μιας μεσαίας οικονομικά οικογένειας, με αυθεντικά έπιπλα, ρετρό φωτογραφίες, χρηστικά και διακοσμητικά αντικείμενα. Στην οικία περιλαμβάνονται «η Σάλα», «ο Οντάς» με «το μιντέρι» όπου οι άνθρωποι κάθονταν καταγής κι έτρωγαν στον «σοφρά» μαζί με το παραδοσιακό «μαγκάλι» θέρμανσης. Αξιόλογος είναι ο χώρος της «Κουζίνας»με τα σκεύη για την παρασκευή του ψωμιού και του φαγητού που χρησιμοποιούνταν κατά κόρον εκείνη την εποχή. Παραδίπλα έχει στηθεί «η Κρεβατοκάμαρα» με το κρεβάτι του ζευγαριού και το παιδικό κρεβατάκι, τα παπλώματα με τα σεντόνια, κεντημένα στο χέρι κατάλευκα μαξιλάρια, εσώρουχα εποχής και πολλά άλλα.
Τα εκθέματα του μουσείου αφηγούνται την δική τους ιστορία από κοινού με αυτή των κατοχών τους και μέσω αυτών τη ζωή και τη διαδρομή των κατοίκων του χωριού και όλης της ευρύτερης περιοχής του Παγγαίου. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το «Χαγιάτι Λαδιά» δημιουργήθηκε με πολύ κόπο, αλλά πολύ περισσότερο με αγάπη και μεράκι, καθώς είναι ένας ζωντανός τόπος γνωριμίας με τον λαϊκό πολιτισμό της Πρώτης.

Βάσια Λαδιά